به گزارش شهرآرانیوز، حسن رحیمپور ازغدی امروز (پنجشنبه، ۲۲ خرداد ۱۴۰۴) در همایش بینالمللی «غدیر و مقاومت» که در تالار نور مشهد برگزار شد، با تأکید بر جایگاه محوری غدیر در اندیشه سیاسی و دینی اسلام، به تبیین ابعاد مختلف مقاومت در نگاه امیرالمؤمنین علی (ع) پرداخت.
وی غدیر را مظهر مقاومت و تجلی اراده الهی در تعیین نظام رهبری پس از پیامبر اسلام (ص) دانست و گفت: ممکن است ابتدا تصور شود که مقاومت فقط دربرابر دشمن خارجی معنا دارد، اما نخستین مصداق مقاومت در صدر اسلام، موضوع غدیر و عدم تحقق کامل آن بود؛ مقاومتی که امام علی (ع) بر سر حق خویش انجام دادند، اما به درگیری داخلی و جنگ با مسلمانان منتهی نشد.
رحیمپور ازغدی با اشاره به برخی ابهامات تاریخی پیرامون دوران پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) افزود: عدهای میپرسند که اگر غدیر تا این حد اهمیت داشت، چرا امیرالمؤمنین وارد جنگ نشدند؟ پاسخ این است که ایشان در همان زمان نیز فرمودند که جنگ داخلی میان مسلمانان بهصلاح اسلام نیست و حاضر نشدند با ابوسفیان که به دنبال ایجاد درگیری بود، همراه شوند.
وی ادامه داد: از منظر امیرالمؤمنین (ع)، مقاومت فقط دربرابر کفار، ستمگران و مستکبران جایز و لازم است، نه دربرابر مسلمانانی که باوجود خطا، در مسیر اسلاماند. ایشان فرمودند که پیامبر اسلام (ص) به ایشان توصیه کرده بودند اگر مردم پس از من به سراغ تو آمدند، رهبری را بپذیر، اما اگر نیامدند، با آنها درگیر نشو.
رحیمپور ازغدی تصریح کرد: امام علی (ع) باوجود انتقاد به عملکرد برخی خلفا، هیچگاه بهدنبال درگیری و خونریزی داخلی نبودند. مقاومت از دید ایشان، زمانی مشروع و مقدس است که برای حفظ توحید، عدالت، کرامت انسانی و رهایی انسان از ظلم و جهل باشد، نه برای قدرتطلبی یا کشمکش سیاسی.
وی با بیان اینکه قدرت در نگاه علوی، اگر در خدمت عدالت و انسان نباشد، هیچ ارزشی ندارد، خاطرنشان کرد: امیرالمؤمنین (ع) فرمودند اگر هفت اقلیم جهان را به من بدهند به شرط آنکه به اندازه یک دانه جو به کسی ظلم کنم، نمیپذیرم. ایشان حکومت را تنها زمانی مشروع میدانستند که در خدمت ضعیفان، مستضعفان و محرومان باشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از برخی برداشتهای سطحی از حکومت دینی گفت: اسلامیبودن یک حکومت، فقط به اسم و ظاهر نیست. حکومتی اسلامی است که بتواند حق ضعیف را از قوی بگیرد و دربرابر ظلم و بیعدالتی سکوت نکند.
وی افزود: در نگاه امام علی (ع)، حاکم دینی باید عاشق مردم باشد، حتی کسانی که متدین نیستند. بدون هیچ توقع و چشمداشتی باید به مردم خدمت کرد. امام علی (ع) فرمودند که در دوران حکومتشان حتی یک دروغ به مردم نگفتند و چیزی را از آنان پنهان نکردند؛ حکومت باید شفاف و صادق باشد.
رحیمپور ازغدی تأکید کرد: مقاومت واقعی، آن است که برای انسان، کرامت او، حقوق او، رشد معنوی و آزادیاش صورت گیرد. اگر حتی به یک غیرمسلمان در جامعه اسلامی ظلمی شود و حاکمان واکنشی نشان ندهند، مشروعیت خود را از دست میدهند. امیرالمؤمنین (ع) فرمودند «اگر دختری یهودی در جامعه اسلامی مورد ظلم واقع شود و از آن دفاع نشود، مسلمان باید از غصه دق کند».
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ملاک خشم و رضایت خداوند، خشم و رضایت مردم است. اگر حقوق مردم رعایت نشود، آن حکومت نمیتواند دینی نامیده شود، هرچند به ظاهر شعار دین بدهد.
رحیمپور ازغدی با اشاره به خطر دوری عالمان دینی از جامعه، اظهار داشت: عالمان باید اهل اصلاح جامعه باشند، نه اینکه فقط در حجره بنشینند و نماز شب بخوانند. از آنسو، اصلاحطلبان بدون سواد دینی هم کاری از پیش نمیبرند. ترکیب علم، دین، عدالتخواهی و مردمداری است که یک حکومت اسلامی را شکل میدهد.
وی با اشاره به هدف والای امامت در غدیر گفت: هدف از ولایت، اداره عادلانه جامعه برای تحقق عدالت و معنویت و خدمت به مردم است. اگر ولایتی به این اهداف وفادار نباشد، صرف نامگذاری آن به اسلامی یا دینی مشکلی را حل نمیکند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به مفهوم مقاومت و مسئولیت دربرابر ظلم گفت: یکی از سوءبرداشتهای رایج درباره سیره امیرالمؤمنین (ع)، این است که برخی تصور میکنند حضرت علی (ع) همیشه اهل سکوت و کنارکشیدن از نزاع و درگیری بودهاند، در حالی که تاریخ خلاف این را نشان میدهد؛ ایشان زمانی که هنوز بیعت عمومی انجام نشده بود، برای جلوگیری از شکاف در امت اسلامی و جنگ داخلی، از درگیری پرهیز کردند.
وی ادامه داد: اما وقتی حکومت به امام علی (ع) واگذار شد و مردم با او بیعت کردند، نهتنها اهل سازش نبود، بلکه دربرابر سه جنگ تحمیلی داخلی ایستادگی کرد.
رحیمپور ازغدی افزود: حضرت علی (ع) در نهجالبلاغه بارها به این نکته اشاره میکند که ما از جنگ استقبال نمیکنیم، اما وقتی دشمن به خانه اسلام حمله کرد، دیگر جای ملاحظه نیست. تعبیر صریح ایشان این است که «سیفالله المسلول علی اعدائه»، شمشیر خدا علیه دشمنان خدایم. این دشمنان گاهی کسانی بودند که در لباس دینداری، اما با نفاق و قدرتطلبی مقابل حق ایستادند مثل معاویه و خوارج.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به برخی نمونههای تاریخی در تاریخ معاصر ایران گفت: متأسفانه در دورهای حتی برخی علما و مذهبیها بودند که با دستگاه طاغوت کنار میآمدند. اسناد ساواک نشان میدهد بعضیها حاضر بودند برای حفظ موقعیت خود، انقلابیون را به رژیم معرفی کنند. یک مورد در مشهد داریم که یکی از علمای بزرگ در مواجهه با مأمور ساواک، به او میگوید که بچهمشهدیها رو از شهر بیرون کنید، در عوض ما هم حوزه و مذهب را برایتان آرام نگه میداریم؛ این یعنی معامله با دین و مماشات با ظلم.
وی با اشاره به تفکر خطرناک محافظهکاری و ترس از درگیری، گفت: عدهای هستند که تصورشان این است که حتی اگر اسلام ضربه بخورد، ولی ما دو روز بیشتر زنده باشیم، این کافی است. اینها معنای عزت را نفهمیدهاند. درحالیکه امیرالمؤمنین (ع) میفرماید «مرگ در راه حق، حیات است و زندگی در ذلت، مرگ است».
رحیمپور ازغدی با یادآوری آیاتی از قرآن که به جهاد و ایستادگی دربرابر ظلم و طاغوت دعوت میکند، گفت: در زمان پیامبر اکرم (ص) هم عدهای از ترس مرگ، مقاومت نمیکردند و دربرابر دعوت به جهاد، چانه میزدند. قرآن دربارهشان میفرماید «آنها که در دل بیماری دارند، همیشه در سازش شتاب میکنند»؛ این منطق تسلیم است، نه مقاومت. ما باید منطق علی را بفهمیم که میگوید زندگی در مقاومت است و مرگ در سازش.
وی تأکید کرد: در قرآن آمده هیچ امتی نبوده مگر پیامبری برایش فرستاده شده باشد. همه پیامبران در مسیر مبارزه با ظلم، طاغوت، فساد و بیعدالتی آمدهاند. امروز هم اگر کسی میگوید ما مسلمانیم، ولی کاری به ظلم و ستم نداریم، این با آموزههای اسلام و سنت اهلبیت (ع) سازگار نیست. اسلام، دینی نیست که اهل تسلیم دربرابر ظلم باشد. اهلبیت (ع) الگویی برای عزت، کرامت و مقاومت هستند.
رحیمپور در پایان گفت: مقاومت، شعار نیست؛ وظیفه است و آنکه به دنبال قدرت برای نجات انسان و عدالت باشد، راه علی (ع) را ادامه داده و آنکه برای بهرهمندی شخصی و حفظ صندلی، از حق عقبنشینی کند، نه با علی، نه با حسین، و نه با پیامبر اکرم (ص) نسبتی ندارد. باید حواسمان باشد که غدیر، فقط یک واقعه تاریخی نیست؛ یک معیار ابدی برای تشخیص حق و باطل است.